Biblioteka Aleksandryjska

Największa biblioteka epoki hellenistycznej

Żródło: beautifulglobal.com

Zapraszam do podróży w czasie i odkrywania tajemnic Biblioteki Aleksandryjskiej:

https://www.facebook.com/watch/live/?v=493763358477411&ref=watch_permalink

 

Najwspanialszą biblioteką antyczną była Aleksandryjska, przy świątyni Muz, założona przez Ptolemeusza I Sotera. Musiało to być miejsce magiczne, przyciągało najwybitniejszych uczonych, filozofów, tłumaczy. Funkcjonowało tu obserwatorium astronomiczne, ogród botaniczny i zoologiczny. Urządzano konkursy poetyckie.

Otworzono ją w 283 r. p.n.e. Przez dziesięciolecia bibliotekarze i uczeni wypełniali ją setkami tysięcy zwojów. Naukowcy z całego regionu Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu przybywali do Aleksandrii, aby wygłaszać wykłady i zapoznać się z dziełami spisanymi na zwojach. W pewnym momencie w bibliotece mieszkało stu uczonych, którzy po przyznaniu im wsparcia w postaci stypendiów, pomagali w utrzymaniu dobrego stanu zbiorów, tłumaczyli i kopiowali dzieła oraz prowadzili badania.  W przeciwieństwie do wielu prywatnych zbiorów ksiąg, które przetrzymywano w pałacach najbogatszych, Biblioteka Aleksandryjska była dostępna dla każdego, kto był w stanie udowodnić, że jest godnym przestąpienia jej progu.

Pozostałości po Serapejonie źródło: wikimedia

 Część biblioteki dostępna publicznie znajdowała się w tak zwanym Serapejonie, czyli w świątyni Serapisa. Tam znajdowały się dzieła ogólnodostępne i zwoje służące celom edukacyjnym. Korzystali z nich mieszkańcy miasta. Według starożytnych podań w bibliotece mogło znajdować się nawet kilkaset tysięcy zwojów. 

 

Serapejon zdewastowano podczas ataku na pogańskie świątynie w 391 roku. Ostatnią sławną postacią związaną z Muzejonem był Teon, ojciec sławnej Hypatii, który studiował geometrię i muzykologię. Chrześcijanie widzieli w nim wielkiego heretyka i barbarzyńsko zamordowali w 415 r. n.e. Naturalną koleją rzeczy była wymiana ksiąg i nie dotyczy to jedynie ich treści. Z półek zniknęły delikatne starożytne zwoje. Ostatnie egzemplarze zostały potraktowane jak śmieci i wyrzucone lub zakopane w piasku. Zastąpiono je wiedzą spisaną na pergaminie, która bardzo często była oprawiona w grube kodeksy zawierające liczne błędy.

 

Ważną postacią z dziejów Biblioteki Aleksandryjskiej w Egipcie był Zenodot z Efezu - grecki uczony, żyjący na przełomie IV i III wieku p.n.e. Był on wychowawcą króla Ptolemeusza II Filadelfosa, który mianował go na pierwszego kustosza biblioteki. Za czasów Zenodota podejmowano prace nad katalogowaniem zbiorów.

Dużą rolę w tym procesie odegrał twórca pierwszej historii literatury, niejaki Kallimach z Cyreny, który zajmował się m.in. sporządzaniem katalogu rzeczowego Biblioteki Aleksandryjskiej.

 

Za życia kolejnych kierowników biblioteki - jak np. Apolloniosa z Rodos, Eratostenesa czy Arystofanesa z Bizancjum - słynny ośrodek studiów w Aleksandrii prężnie się rozwijał. W tym okresie ze zbiorów bibliotecznych czerpali najwybitniejsi uczeni. Dzieła naukowe studiował tam m.in. Archimedes - słynny filozof i matematyk, który przeszedł do historii z powodu licznych, prekursorskich osiągnięć naukowych. W Aleksandrii działał także Euklides, autor słynnych "Elementów", które uchodzą za jedno z najważniejszych dzieł w historii matematyki.

 

Biblioteka rozrastała się dzięki polityce Ptolemeuszów, którym zależało na rozwoju lokalnego środowiska naukowego. Nie szczędzono pieniędzy na zakup kolejnych pozycji, wydano także decyzję o tym, aby przejmować oryginalne zwoje od osób przybywających do Aleksandrii, oddając w zamian kopie. Dzięki obszernym zbiorom biblioteka służyła całemu ówczesnemu środowisku naukowemu - była pomocna dla filologów, medyków i filozofów, którzy zajmowali się praktycznie każdą sferą wiedzy o świecie i człowieku.  

Pod koniec XX wieku podjęto decyzję o upamiętnieniu dawnej biblioteki. W krótkim czasie ruszyły prace i już w 2002 roku wzniesiono w Aleksandrii nowoczesną bibliotekę i centrum kulturalne Bibliotheca Alexandrina. W murach biblioteki znajdują się m.in. stare, rzadkie księgi, a także centrum kongresowe, planetarium i muzea, w tym Muzeum Starożytności, Muzeum Rękopisów i Muzeum Historii Nauki. Wiele zbiorów jest dostępnych dla osób zainteresowanych. Na terenie biblioteki organizowane są także wycieczki dla turystów.

 

Biblioteka Aleksandryjska współcześnie