Nagrody Nobla w dziedzinie literatury 2022

 

Tegoroczną laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie literatury 

została francuska pisarka Annie Ernaux.

 

Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury za 2022 rok uhonorowano francuską pisarkę Annie Ernaux. Jest ona 17. kobietą wśród dotychczasowych laureatów. Doceniona została za "odwagę i chirurgiczną precyzję, z jaką odkrywa korzenie wyobcowania oraz kolektywne ograniczenia indywidualnej pamięci".

Nagroda Nobla w dziedzinie literatury przyznawana jest przez Akadem
ię Szwedzką. Najważniejszy i najbardziej prestiżowy literacki laur świata trafił dotychczas do 118 osób, chociaż przyznawano ją od 1901 roku 114 razy. Ta rozbieżność w liczbach wynika z tego, że siedmiokrotnie nie przyznano nagrody, a czterokrotnie podzielono ją pomiędzy dwójkę laureatów. 

 Kim jest Annie Ernaux?

 

 

Ernaux urodziła się w 1940 r. w rodzinie sklepikarzy z Yvetot, niewielkiej miejscowości w Normandii. Jest absolwentką wydziału literatury współczesnej na uniwersytetach w Rouen oraz w Bordeaux. Wychowanie w robotniczej dzielnicy normandzkiego miasteczka znacząco wpłynęło na jej twórczość. Ernaux przez całe dorosłe życie po ukończeniu studiów pracowała jako nauczycielka języka francuskiego. Uczyła w gimnazjach i liceach, a potem w Narodowym Centrum Nauczania na Odległość.

Cechami charakterystycznymi twórczości 82-letniej francuskiej prozaiczki są krótkie, pisane oszczędnym stylem, powieści autobiograficzne, w których otwarcie przygląda się emocjom. Debiutowała w 1974 roku "Les Armoires vides", jednak przełomowe w jej karierze były kolejne tytuły, opisujące życie i śmierć jej rodziców. Chodzi o "La place" ("Miejsce" w polskim przekładzie z 1989 roku) oraz "Une femme", które ugruntowały jej literacką pozycję. "Miejsce" doceniono Nagrodą Renaudot - jedną z najbardziej prestiżowych nagród literackich we Francji.

Choć szybko zaczęła być porównywana do Simone de Beauvoir, to Ernaux stworzyła własny styl, wpisując wątki autobiograficzne w konteksty społeczne, polityczne, historyczne oraz kulturowe. W 2017 roku uhonorowano ją Nagrodą im. Marguerite Yourcenar za całokształt twórczości.

 

Jej autobiograficzna, a zarazem pokoleniowa opowieść "Lata" (2008 r.) zdobyła Nagrodę Uniwersytetu Warwick, nagrodę przyznawaną przez Association Marguerite Duras, Nagrodę im. François Mauriaca, włoską Premio Strega Europeo, a także znalazła się na krótkiej liście nominowanych do Nagrody Bookera. Jest pierwszą kobietą, której dzieła ukazały się za życia w serii Quarto prestiżowego wydawnictwa Éditions Gallimard.

"Lata" w przekładzie na język angielski ukazały się w 2017 roku, natomiast polskie tłumaczenie opublikowane zostało na przez Wydawnictwo Czarne w tym roku. Akademia Szwedzka zwróciła uwagę na "Lata", określając powieść "najambitniejszym projektem Ernaux, który przyniósł jej międzynarodowy rozgłos oraz przysporzył jej wielu naśladowców i literackich uczniów".

Autorce gratulujemy!