Literacki Nobel 2021

 

Literacka Nagroda Nobla

wędruje w tym roku do

Abdulrazaka Gurnaha

 

Jednym z największych honorów, jakich może doświadczyć współczesny pisarz jest wyróżnienie Literacką Nagrodą Nobla. Przyznawana od 1901 roku trafiła już w ręce 117 osób, których dzieła przez prominentną Akademię Szwedzką uznane zostały za najwybitniejsze spośród tych wpisujących się w tendencje idealistyczne. Złożona z pisarzy, poetów i językoznawców kapituła zadecydowała dziś, że w tym roku na literackiego Nobla zasłużył Abdulrazak Gurnah.

 

Mats Malm, sekretarz Akademii Szwedzkiej, o godzinie 13 ogłosił nazwisko laureata Literackiej Nagrody Nobla. Po części zgodnie z przypuszczeniami, złoty medal według projektu Erika Lindberka, kaligrafowany dyplom i czek na prawie milion euro kapituła przyznała urodzonemu na Zanzibarze, ale tworzącemu w Europie Abdulrazakowi Gurnahowi, którego twórczość zdaje się być pomostem między kulturami.

Akademia Szwedzka podała, że tanzański pisarz zasłużył na nagrodę dzięki „bezkompromisowej i pełnej współczucia eksploracji skutków kolonializmu i losu uchodźców zagubionych w przepaści między kulturami i kontynentami”.

Abdulrazak Gurnah w wieku dwudziestu lat wyemigrował z Tanzanii do Wielkiej Brytanii, gdzie podjął studia. Tam też postanowił osiąść na stałe. Wykłada literaturę. Na swoim koncie ma liczne powieści, z których większość porusza tematykę emigracji. W swojej pracy twórczej bardzo mocno opiera się na własnych przeżyciach.

 

Noblista urodził się 73 lata temu na Zanzibarze. W 1963 r. Sułtanat Zanzibaru uzyskał niepodległość od Wielkiej Brytanii, a rok później na wyspie wybuchła rewolucja, która obaliła sułtana i doprowadziła do zjednoczenia z lądową Tanganiką w nowym państwie - Tanzanii. Pokłosiem rewolucji na Zanzibarze były prześladowania obywateli pochodzenia arabskiego i Abdulrazak Gurnah musiał uciekać z kraju jako 18-latek. Do Anglii. Początkowo pracował jako sanitariusz w szpitalu w Canterbury. Rozpoczął studia inżynierskie, ale porzucił je dla literaturoznawczych - na Uniwersytecie Londyńskim.

Na początku lat 80. przeniósł się do Nigerii, by wykładać na Uniwersytecie Bayero w Kano. Od 1982 r. wykłada na Uniwersytecie w Kent, jest profesorem na Wydziale Anglistyki. W swoich badaniach naukowych oraz twórczości literackiej zajmuje się kwestią postkolonializmu, relacjami między Wielką Brytanią a Indiami, Afryką i Karaibami. Wśród esejów, które opublikował, znajdują się refleksje na temat prozy noblisty V.S. Naipaula, a także Salmana Rushdiego, Josepha Conrada, G.V. Desaniego czy Jamaiki Kincaid, typowanej w tym roku przez bukmacherów do literackiego Nobla.

Jako pisarz zadebiutował w 1987 r. Do dziś opublikował 10 powieści (ostatnia, "Afterlives", ukazała się w 2020 r.), na koncie ma również zbiór opowiadań "My Mother Lived on a Farm in Africa".

Mieszkańcy Zanzibaru uważają Gurnaha za autora niezwykle ważnego, jeśli chodzi o kształtowanie i pielęgnowanie poczucia tożsamości i świadomości narodowej. Jego książki, pomagają lepiej zrozumieć istotę tego miejsca i charakter jego mieszkańców.