80 lat od ujawnienia Zbrodni Katyńskiej

 

Dzisiaj 80. rocznica ujawnienia Zbrodni Katyńskiej.

 

  80 lat temu, 13 kwietnia 1943 roku, do publicznej wiadomości trafiła informacja o ujawnieniu w Katyniu masowych grobów, w których spoczywały szczątki prawie 22 tys. obywateli II Rzeczypospolitej zamordowanych na rozkaz sowieckich władz przez funkcjonariuszy NKWD wiosną 1940 r. 

  Wśród zabitych strzałem w tył głowy byli oficerowie Wojska Polskiego, funkcjonariusze Policji Państwowej, Straży Więziennej, Straży Granicznej, Korpusu Ochrony Pogranicza i innych służb mundurowych oraz urzędnicy państwowi, sędziowie, prokuratorzy, nauczyciele, lekarze i przedsiębiorcy. Aby uczcić pamięć o zamordowanych, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej obchodzony 13 kwietnia - w rocznicę ujawnienia zbrodni. 

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął 14 listopada 2007 roku poprzez aklamację uchwałę, która głosi:

„W hołdzie Ofiarom Zbrodni Katyńskiej oraz dla uczczenia pamięci wszystkich wymordowanych przez NKWD na mocy decyzji naczelnych władz Związku Sowieckiego z 5 marca 1940 r., Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanawia dzień 13 kwietnia Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.”

 

 

13 kwietnia 1943 roku berlińskie radio podało informację o odkryciu w katyńskim kompleksie leśnym masowych grobów polskich oficerów, zamordowanych przez funkcjonariuszy NKWD. 17 kwietnia 1943 roku Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie zwrócił się  z prośbą do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża o zbadanie tej sprawy. Jednocześnie z taką samą prośbą do PCK zwrócili się Niemcy. Rząd polski od dłuższego czasu poszukiwał zaginionych w ZSRR jeńców polskich – w szczególności oficerów Wojska Polskiego, których planowano pozyskać do tworzącej się od sierpnia 1941 roku tzw. Armii Andersa. Domagał się wyjaśnień od Sowietów, gdzie przebywają i dlaczego nie są zwalniani. Odpowiedzi nie uzyskano. Reakcją ówczesnych władz sowieckich na ujawnienie zbrodni w Katyniu było zerwanie stosunków dyplomatycznych z Polską w nocy z 25 na 26 kwietnia 1943 roku. Sowieci oskarżali przy tym rząd polski o współpracę z III Rzeszą Niemiecką.

Alianci zachowali w sprawie katyńskiej milczenie, w imię dalszej wspólnej walki ze Związkiem Radzieckim przeciwko III Rzeszy Niemieckiej i jej sojusznikom. Prawda o zbrodni była  bardzo długo ukrywana i publicznie zakłamywana. Dopiero w 1990  roku Prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow przyznał, że mordu w Katyniu dokonali Rosjanie w 1940 roku i było to jedną ze zbrodni stalinizmu.  Z kolei w 1992 roku Prezydent Rosji Borys Jelcyn zadecydował  o udostępnieniu stronie polskiej dokumentów na temat Zbrodni Katyńskiej.

 

Dziś Katyń to przede wszystkim obowiązek pamięci o ludziach, którzy za niezłomną wierność Polsce zapłacili życiem. To dążenie do poznania pełnej prawdy o mechanizmach zbrodni i jej sprawcach. Bo bezimienne nie mogą pozostać nie tylko ofiary, ale i kaci.